In Frankrijk worden de tolstations op snelwegen geleidelijk afgeschaft en vervangen door het ‘Free flow’-systeem. Maar wat betekent dit precies, en hoe betaal je péage op snelwegen waar het systeem al in gebruik is?
Misschien starten we best met de vraag waarom we überhaupt tol betalen op Franse en sommige Spaanse en Italiaanse snelwegen? Het antwoord is simpel. Die landen hebben het beheer van die snelwegen uitbesteed aan privébedrijven, die voor hun werk vergoed willen worden.
In België en Nederland (*) neemt de overheid het wegbeheer voor zijn rekening en betaalt de weggebruiker die kosten via de jaarlijkse wegenbelasting. Je voelt wellicht aan waar dat systeem wringt: het maakt niet uit of je als weggebruiker veel of weinig rijdt, je betaalt een vast bedrag. Op de Franse snelwegen betaal je maar zo veel als je ze gebruikt. In dat opzicht is het dus een eerlijker systeem.
(*) We hebben het hier enkel over personenvervoer. Voor vrachtvervoer is er ook in Nederland en België al een tolsysteem in voege.
Péage via Free flow
Vroeger waren alle tolhuisjes bemand en oordeelde de medewerker van de weguitbater hoeveel je moest betalen, afhankelijk van het gewicht en/of de afmetingen van je voertuig. Een motorrijder betaalt minder dan een automobilist. En als die laatste een caravan bij heeft, wordt de péage nog duurder. Logisch ook, want de verschillende types van voertuigen veroorzaken een verschillende belasting van het wegdek.
Vandaag herkennen de meeste tolpoorten het type voertuig aan de hand van camera’s en radars. Het te betalen bedrag verschijnt automatisch op het scherm en de betaling gebeurt met een betaalkaart (debet of credit) of met automatische cashvangers. Maar ook dat blijkt niet het eindpunt van de automatisering. De gekende tolhuisjes met slagbomen zijn op sommige autosnelwegen al vervangen door portalen, die je nog het best kan omschrijven als metalen bruggen die de weg overspannen.
Ze zijn voorzien van camera’s en sensoren die in alle weersomstandigheden nummerplaten kunnen lezen, de omvang van voertuigen kunnen bepalen én het afgelegde traject bijhouden. Met andere woorden, alle informatie die nodig is om het verschuldigde bedrag te bepalen, wordt voortaan automatisch vastgelegd en bijgehouden. Als weggebruiker hoef je dus niet meer te stoppen. En daarom wordt dit systeem van péage zonder tolpoorten wel eens ‘flux libre’ of ‘Free flow’ genoemd.
Free flow: hoe betalen?
Wanneer je een Free flow-sectie van de snelweg oprijdt, wordt je dat duidelijk gemaakt door een specifiek bord:
Als weggebruiker word je geacht te weten dat het gebruik van dat stuk autosnelweg niet gratis is. Je zal dan ook op een of andere manier péage moeten betalen. Op de A79 kan dat nog altijd met de kaart of cash aan een van de betaalzuilen die zich op parkings van dat stuk snelweg bevinden.
Je kan er ook voor opteren om te stoppen bij een van de 4.000 tabakswinkels van het Nirio-netwerk (FDJ-groep) die nu tolbetaling aanbieden. Let wel: de betaling moet gebeuren binnen de 72 uur na gebruik van de snelweg.
Het is duidelijk dat beide opties het voordeel van het Free flow-systeem tenietdoen, aangezien je nog altijd moet stoppen om te betalen.
Het is handiger om online te betalen bij de uitbater van de snelwegen. Voor de trajecten tussen Parijs en Normandië (A13-A14) en op de afrit 36 Boulay (A4) is dat Sanef. In centraal Frankrijk op de A79, binnen de departementen Saône-et-Loire en Allier, is Aliae de uitbater.
Op die websites kan je je nummerplaat koppelen aan een kredietkaart en wordt het verschuldigde bedrag aan het eind van de maand automatisch afgehouden. Hier moet je er dus aan denken je voertuig te registreren bij de respectieve uitbaters van de snelwegen. Ook als je niet in Frankrijk woont.
Betalen met de Fulli-tolbadge
Als je al een Fulli-tolbadge hebt, hoef je je geen zorgen meer te maken over het verdwijnen van de tolstations. De camera’s en sensoren op de Free flow-portalen registreren immers niet alleen nummerplaten. Ze herkennen ook tolbadges van Fulli en registreren zo het voertuig en de afstand die gereden wordt.
Net als bij de klassieke tolpoortjes wordt elke gereden kilometer achter de schermen bijgehouden en één keer per maand gefactureerd en automatisch van je rekening gehouden via domiciliëring. De betaling gebeurt dus automatisch, zowel voor de autosnelwegen mét tolpoortjes als de autosnelwegen zonder tolpoortjes.
Goed om te weten: de Fulli-tolbadge werkt ook op snelwegen in Spanje, Portugal en Italië. Als Touring-lid kan je gratis zo’n tolbadge aanvragen. Je betaalt een kleine vergoeding bovenop de eigenlijke tolkost, maar alleen voor de maanden dat je de badge gebruikt.
Overgang in stappen
De overschakeling naar het Free flow-systeem zal geleidelijk verlopen, in verschillende stappen. De afgelopen twee jaar werden er portalen geplaatst die de snelwegen A13 en A14 overspannen. Pas op het einde van dit jaar wordt er begonnen met de ontmanteling van de bestaande tolhuisjes. Dat gebeurt in fases, waarbij eerst gewerkt wordt met vrije rijstroken naast de plaats waar de tolhuisjes nu geplaatst zijn. Weggebruikers zullen gedurende enkele jaren langs de tolpoortjes rijden met een gereduceerde snelheid, om de veiligheid van de wegenwerkers te garanderen.
Pas tegen 2027 zullen alle tolhuisjes tussen Parijs en Normandië verwenen zijn en zullen de autosnelwegen weer hun normale breedte hebben. Zo bereikt de Franse overheid een van de laatste doelstellingen in de regio Parijs-Normandië: het teruggeven van 28 hectare oppervlakte aan de natuur.
