Een elektrische fiets kopen: waarop moet je letten?

Een elektrische fiets is ideaal voor ontspannende uitstapjes, fietsvakanties in eigen land en om naar je werk te pendelen. Hoe werkt een elektrische fiets, en waarop moet je letten als je een elektrische fiets kiest?

Hoe werkt een elektrische fiets?

Een elektrische fiets bevat een elektrische motor die trapondersteuning biedt. Dat wil zeggen dat de energie die jij levert door te trappen, versterkt wordt door de motor. Daardoor bereik je met minder inspanning de gewenste snelheid. Bij een steile klim of tegenwind krijg je een welgekomen duwtje in de rug, en je kan langere afstanden afleggen zonder moe te worden.

De trapondersteuning werkt alleen zolang je zelf ook trapt. Stop je met trappen, dan schakelt de motor zichzelf uit. Een elektrische fiets kan dus normaal gezien niet autonoom rijden, zonder dat je trapt. De trapondersteuning is ook beperkt tot een bepaalde snelheid: 25 km/u voor een gewone elektrische fiets en 45 km/u voor een snelle elektrische fiets, een zogeheten 'speed pedelec'. Ga je sneller, dan schakelt de motor zichzelf uit. Je kan met een elektrische fiets wel sneller dan 25 km/u, maar dat moet dan louter met spierkracht!

Op de meeste fietsen kun je via een schakelaar of boordcomputer de mate van trapondersteuning instellen door een rijmodus te kiezen. Vaak hebben die namen zoals Eco, Tour, Sport en Turbo. Hoe meer trapondersteuning, hoe sterker je eigen trapinspanning versterkt wordt door de motor.

Welke elektrische fiets heb je nodig?

Een elektrische fiets is duurder dan een mechanische fiets zonder motor. Daarom is het belangrijk dat je goed nadenkt over welke type fiets je nodig hebt. Dat voorkomt teleurstellingen achteraf. In dit artikel leggen we uit welke vragen je je vooraf moet stellen. Denk er even over na, en stap met deze antwoorden naar een fietshandelaar bij jou in de buurt. Die kan je adviseren over het model dat het best bij jou past.

Je kan ook afgaan op tests van elektrische fietsen, bijvoorbeeld de fietstests van Touring. Maar let op, er bestaat niet zoiets als 'de beste' elektrische fiets die voor iedereen en voor elk gebruik geschikt is. Koop best ook geen elektrische fiets zonder dat je er een testrit mee gemaakt hebt.

Wat voor fietser ben je?

Woon je in de stad en zoek je een fiets voor korte verplaatsingen en om boodschappen mee te doen? Wil je elke dag pendelen tussen je woonplaats en werk? Wil je een fiets om in het weekend langere uitstapjes mee te maken, of om met je snellere fietsmaten te koersen? Of wil je graag mountainbikeroutes bedwingen? Voor elk soort gebruik bestaat er een aangepast type fiets.

Kies het juiste type fiets voor het gebruik dat je voor ogen hebt. Als je alleen korte ritten in de stad doet, heb je geen snelle speed pedelec nodig. Als je nooit lange afstanden aflegt, is het niet zo belangrijk dat de batterij meer dan honderd kilometer meegaat.

Hou wel in het achterhoofd dat je fietsgedrag kan veranderen wanneer je een elektrische fiets hebt. Het blijkt dat eigenaars van een elektrische fiets hun rijtuig vaker en voor langere afstanden gebruiken dan een klassieke fiets. Daarom kan het verstandig zijn om een model 'op de groei' te kopen.

Welke type elektrische fiets wil je?

Nu je hebt nagedacht over waar en hoe vaal je wil fietsen, kan je een type fiets kiezen dat het best bij je past. Dit zijn de meest voorkomende types.

Elektrische stadsfiets

De stadsfiets of citybike is een stevige elektrische fiets, bedoeld voor dagelijks verkeer in en rond de stad, naar winkels, naar school en naar het werk. Hij combineert een goede stabiliteit met een hoge zitpositie en veel rijcomfort.

Elektrische tourfiets

Een elektrische trekking- of tourfiets is een model waarmee je comfortabel langere afstanden kan afleggen, en heeft vaak meer versnellingen dan een stadsfiets. Hij is geschikt om veel bagage mee te voeren, en je zit iets sportiever dan op een stadsfiets.

Speed pedelec

Een speed pedelec of snelle elektrische fiets biedt trapondersteuning tot 45 km/u. Door die hogere snelheden zijn ze geschikt voor lange trajecten langs wegen die dergelijke snelheden toelaten, zoals fietssnelwegen.

Elektrische mountainbike (e-MTB)

Een elektrische mountainbike is uitgerust met brede banden met profiel, en laat je toe om offroad te gaan. Een verende vork absorbeert schokken. De elektrische motor komt vooral van pas bij het klimmen.

Elektrische racefiets

Een elektrische racefiets heeft een licht frame en een koersstuur. Wie er snelheidsrecords mee wil vestigen zal dat toch vooral op eigen kracht moeten doen, want de meeste modellen zijn begrensd tot 25 km/u.

Elektrische vouwfiets

Een elektrische vouwfiets of plooifiets is handig voor pendelaars die hun fiets mee willen nemen op het openbaar vervoer, of in de koffer van de auto tot op een P&R parking aan de stadsrand.

Elektrische bakfiets

Een elektrische bakfiets of cargobike is een handig alternatief voor de auto om jonge kinderen naar school of sportclub te vervoeren, en om boodschappen te transporteren. In steden worden ze steeds vaker gebruikt door koerierdiensten.

Waar zit de motor van een elektrische fiets?

Het grote verschil tussen een elektrische en een gewone fiets is zoals gezegd de elektrische motor. Die kan op drie plaatsen zitten: in het voorwiel, in het achterwiel, of in het midden. Elke positie heeft voor- en nadelen.

Een voorwielmotor is gemakkelijk in te bouwen en goedkoper dan een midden- of achterwielmotor. Maar de fiets wordt lastiger om te sturen, omdat het voorwiel zwaarder is. En door de 'voorwielaandrijving' is het risico om te slippen in de bochten en op een glad wegdek groter. Door dat toch wel grote nadeel wordt een voorwielmotor steeds minder gebruikt.

De meeste e-bikes op de markt hebben een middenmotor. Daardoor ligt het zwaartepunt van de fiets centraal en laag, wat gunstig is voor de stabiliteit en wendbaarheid. De fiets is daardoor ook makkelijk op te tillen, bijvoorbeeld om op een fietsdrager te zetten. De trapondersteuning van een middenmotor voelt erg natuurlijk aan: de kracht die je op de trappers zet, wordt direct daar versterkt. Een middenmotor veroorzaakt wel iets meer slijtage aan je ketting en versnellingsapparaat, doordat daar meer kracht op werkt.

Een achterwielmotor is fluisterstil en belast je ketting en versnellingen minder dan een middenmotor. Dankzij de 'achterwielaandrijving' voelt het fietsen heel natuurlijk aan en bestaat er bijna geen risico op slippen. Bij het remmen kan je energie terugwinnen, waardoor de batterij langer meegaat. Het nadeel is dat het achterwiel moeilijker te demonteren is, waardoor je niet even snel een lekke band kan vervangen.

Welke versnellingen voor je elektrische fiets?

Een elektrische fiets met voorwiel- of middenmotor kan uitgerust worden met een naafversnelling of derailleurversnelling.

Een naafversnelling zit ingebouwd in het achterwiel en werkt met tandwieltjes die in de versnelling ingebouwd zitten. Daardoor heeft een naafversnelling weinig onderhoud nodig, omdat de tandwielen niet vuil kunnen worden. Ze is wat minder geschikt voor zware klimmen. Daardoor is een naafversnelling een goede keuze voor stadsfietsen en voor trekkingfietsen als je geen te forse hellingen voor de wielen krijgt. Een naafversnelling is niet mogelijk op e-bikes met achterwielmotor, omdat daar al een motor in het achterwiel zit.

Bij sportieve fietsen zoals mountainbikes en racefietsen vind je bijna altijd een derailleurversnelling, met de tandwielen aan de zijkant van het wiel. Er zijn meer mogelijke combinaties van versnellingen mogelijk, waardoor je makkelijk voor elk soort terrein de juiste versnelling vindt. Nadeel is dat een derailleur vaker een schoonmaakbeurt en onderhoud nodig heeft: als de tandwielen te vuil worden, werkt een derailleur minder efficiënt.

Op sommige elektrische fietsen met achterwielmotor vind je een Pinion-versnelling. Dat is een versnellingsapparaat dat rond de trapas zit, dus in het midden van de fiets. Een Pinion is op dezelfde manier gebouwd als de versnellingsbak van een auto, met tandwielen op verschillende assen. Een Pinion-versnelling vergt bijna geen onderhoud: om de 10.000 kilometer olie vervangen en klaar.

Waarop letten voor de batterij van je elektrische fiets?

De meeste elektrische fietsen zijn uitgerust met een herlaadbare li-ion batterij. Hoe lang de batterij meegaat, hangt af van de capaciteit (gemeten in Wattuur, afgekort Wh) maar vooral van het gebruik. Hoe meer trapondersteuning je gebruikt, hoe hoger het verbruik: in Eco-modus (met minimale ondersteuning) gaat de accu twee- tot driemaal langer mee dan in 'Sport' of 'Turbo'. Ook het terrein en de (tegen-)wind hebben invloed op de autonomie. Op de website van motormaker Bosch vind je een handige calculator waarmee je de invloed van verschillende factoren op je actieradius kan nagaan.

Als je alleen korte ritjes maakt, heb je geen grote, zware accu nodig. Wil je lange fietsvakanties over heuvelachtig terrein maken, dan is een accu met grote capaciteit wel belangrijk. Je kan dan ook overwegen om een tweede accu aan te schaffen om ze je actieradius te verdubbelen. Denk er wel aan dat het drie tot zes uur kan duren om een lege accu op te laden: begin dus op tijd met laden om klaar te zijn voor de volgende dag. Lees hier onze tips om meer kilometers uit een volle lading te halen.

Heb je een verzekering nodig voor een elektrische fiets?

Voor een gewone elektrische fiets die beperkt is tot 25 km/u heb je net zoals voor een gewone fiets geen rijbewijs nodig. Een speed pedelec is voor de wegcode geen fiets maar een 'bromfiets klasse P', en om hiermee te rijden heb je een rijbewijs voor een bromfiets of een ander voertuig nodig. Een speed pedelec moet bovendien ingeschreven worden bij de DIV en moet een kentekenbewijs voeren.

Voor een gewone elektrische fiets heb je geen verzekering burgerlijke aansprakelijkheid (B.A.) nodig. Het is wel aanbevolen om een familiale verzekering af te sluiten om schade aan derden te vergoeden. Voor een speed pedelec is een B.A. motorvoertuigen niet langer verplicht, tenzij de speed pedelec autonoom (zonder dat je zelf trapt) kan rijden. Hier lees je meer over de reglementen en verkeersregels voor elektrische fietsen.

Heb je een bijstandsverzekering nodig voor een elektrische fiets?

Een elektrische fiets is complexer dan een gewone mechanische fiets, en dat maakt dat je er moeilijker zelf aan kan sleutelen. Bij een fiets met achterwielmotor is het bijvoorbeeld lastig om zelf onderweg een lekke band te vervangen.

Als je je elektrische fiets gebruikt voor woon-werkverkeer, of er lange ritten en fietsvakanties mee maakt, is het daarom interessant er een bijstandsverzekering voor af te sluiten, zoals Touring Bike. Bij (motor-)pech, een lekke band of een ongeval waarbij je fiets beschadigd wordt, komt er dan een speciaal opgeleide pechverhelper ter plaatse. Als je fiets niet meteen hersteld kan worden, brengt die je naar de fietsenmaker van je keuze.

Voor een dure elektrische fiets is een diefstalverzekering aan te raden. Zorg ook voor een goed slot, en laat je fiets graveren. Voor je eigen veiligheid is ook een goedgekeurde fietshelm aan te raden: je rijdt met een elektrische fiets sowieso sneller dan met een gewone fiets.