Vakantiefiets gezocht? Zo vind je de gepaste toerfiets of trekkingbike

Je hebt ze ongetwijfeld al eens zien rijden: vakantiefietsers die zowel vooraan als achteraan tassen dragen en klaarblijkelijk vertrokken zijn voor de reis van hun leven. Waaraan moet een stalen ros voldoen om te kunnen spreken over een vakantiefiets?

Voor alle duidelijkheid: we hebben het niet over een gewone stads- of racefiets die je op de fietsendrager meeneemt naar je vakantiebestemming om daar een paar lussen te rijden van enkele tientallen kilometers.

Neen, met een vakantiefiets doelen we op een steviger exemplaar dat vooraan en achteraan is voorzien van beugels om bagage op te hangen. Op die manier kan je van thuis uit vertrekken met de nodige bagage. Of bijvoorbeeld met de trein een eerste traject afleggen om vervolgens met de vakantiefiets verder te rijden.

Kadermateriaal van de vakantiefiets

Vroeger werd zo’n vakantiefiets afgeleid van een stalen racefiets. Voor- en achteraan kreeg die beugels mee, en daarmee was de kous af. Het voordeel van staal? Het is sterk en kan onderweg hersteld worden indien nodig. Het is echter ook zwaar, en dus werd staal door de jaren heen vervangen door aluminium.

Carbon wordt als materiaal doorgaans gemeden omdat het kwetsbaar is en moeilijk te herstellen onderweg. Titanium tenslotte is licht, sterk en herstelbaar, maar ook duur. Maar dat je met dit materiaal erg mooie vakantiefietsen kan maken, bewijst het Nederlandse merk Van Nicholas.

Ook de geometrie van de typische vakantiefiets is veranderd. Een iets langere wielbasis zorgt voor meer stabiliteit. En ook de invloed van mountainbikes laat zich gelden, met dikkere banden voor meer comfort.

Maatvoering: laat je begeleiden

Nog belangrijker dan de materiaalkeuze is de maat van je vakantiefiets. Je gaat er uren op doorbrengen, en dus is die best niet te groot of te klein. Dat resulteert namelijk altijd in vervelende pijntjes.

De meeste fabrikanten van vakantiefietsen publiceren op hun respectieve websites wel maattabellen met termen als binnenbeenlengte, stack en reach. Ben je daar niet mee vertrouwd, dan spring je best eens binnen bij de gespecialiseerde fietsenhandel.

Daar nemen ze de nodige maten op of stellen ze een pasfiets ter beschikking om na te gaan welke vakantiefiets het best past bij jouw lichaam en het beoogde gebruik. Een merk als Santos heeft ook een testcenter in België. En bij bepaalde Bike Republic winkels zoals het Wieleke in Laakdal kan je na afspraak verschillende modellen testen.

Versnellingen: derailleur, Rohloff, Pinion

Een degelijke vakantiefiets moet voorzien zijn van een versnellingsapparaat dat je toelaat om licht te trappen als het bergop gaat, en ‘groot’ te trappen als het bergaf gaat of je de wind in de rug hebt.

Dat kan met een klassieke derailleur, met twee of drie grote tandwielen vooraan en een reeks kleinere tandwielen achteraan. De overbrenging gebeurt via een ketting die onderhoud vraagt en regelmatig vervangen moet worden, samen met de tandwielen.

Daarom zie je op vakantiefietsen minder vaak een cassette met tandwielen, maar wel een Rohloff-naaf in het achterwiel. Die herbergt een versnellingsapparaat dat werkt volgens het principe van een autoversnellingsbak. Twee assen met verschillende tandwielen draaien rond in een oliebad, afgesloten van vuil en vocht.

In plaats van met een ketting gebeurt de overbrenging met een getande riem, vaak van carbon en het merk Gates, die nagenoeg onderhoudsvrij is en erg duurzaam. Zo’n Rohloff-systeem biedt tot 14 verschillende verhoudingen.

De afgelopen jaren maakt ook een alternatief systeem opgang: Pinion. Hier zit het versnellingsapparaat in de trapas en kan je tot 19 verschillende verhoudingen gaan. Ook een Pinion-versnellingssysteem kan je combineren met een getande riem om te komen tot een erg betrouwbaar en duurzaam systeem van versnellingen.

Stuur, wielen en remmen

Een vakantiefiets kan je uitrusten met verschillende soorten sturen: een breed gebogen of recht stuur, eventueel uitgerust met bar ends aan de uiteinden; een multi-position of vlinderstuur of een racefietsstuur met zogenaamde drop bars. De stuurkeuze hangt af van de houdingen die je wil aannemen op de fiets. Ook hier laat je je het best begeleiden door de fietsenspecialist, want elk stuur heeft zo zijn voor- en nadelen.

Ook de wielen van de vakantiefiets zijn net dat tikkeltje anders dan anders. Ze moeten immers bestand zijn tegen het zwaardere gewicht, en hebben daarom stevigere naven en velgen en soms ook meer spaken.

Bij de remmen tenslotte zien we een sterke opkomst van schijfremmen. Die kunnen krachtiger zijn dan velgremmen en blijken betrouwbaarder bij regenweer. Er zijn echter ook erg degelijke velgremmen die minder gevoelig zijn voor eventuele beschadigingen onderweg. Met schijfremmen moet je er immers over waken dat de schijven nergens haverij oplopen. Want een beschadigde schijf kan vervelend slepen.

Accessoires voor de vakantiefiets

Bij een goed uitgeruste vakantiefiets horen uiteraard ook degelijke tassen. Het merk Ortlieb bijvoorbeeld biedt een erg ruim gamma van fietstassen in verschillende groottes, vormen en bevestigingssystemen. Let erop dat ze waterdicht zijn en voorzien van reflectoren.

Wat ons naadloos brengt bij de verlichting. Op een degelijke vakantiefiets kan je doorgaans opteren voor een Son-verlichting, waarbij de nodige elektriciteit opgewekt wordt met een naafdynamo. Die biedt amper weerstand, maar zorgt er wel voor dat je je geen zorgen meer hoeft te maken over lege batterijen. Bijkomend voordeel: je kan die opgewekte energie optioneel ook gebruiken om je gps of smartphone op te laden terwijl je rijdt.

Bestaat er ook een elektrische vakantiefiets?

Het leuke aan degelijke vakantiefietsen is dat je ze modulair kan samenstellen. Dat betekent ook dat je bij bepaalde modellen kan kiezen voor een e-bike variant. Zo kan je vakantiefietsen met een Rohloff-naaf combineren met een Pendix-middenmotor. Een Pinion-versnellingsbak wordt dan weer gekoppeld aan een Neodrives-achterwielmotor.

Je kan er zelfs voor kiezen om een klassieke vakantiefiets te kopen die je achteraf kan uitrusten met een elektrische motor. Als dat je bedoeling is, vermeld dit dan zeker tijdens het aankoopproces. Om het met de woorden van het merk Santos te zeggen: een vakantiefiets koop je voor het leven. En je wil achteraf niet te horen krijgen dat je een nieuwe fiets moet kopen om dat elektrisch duwtje in de rug te krijgen.

En dat brengt ons bij de belangrijkste tip: neem je tijd voor het aankoopproces van een vakantiefiets. Laat je begeleiden en maak een of meerdere testritten met verschillende modellen. En dan bedoelen we niet een rondje op de parking, maar een rit van enkele tientallen kilometers op gevarieerd terrein.

Denk tenslotte ook aan een bijstandsformule voor je fiets, in eigen land of daarbuiten. Zo ga je ook op twee wielen altijd gerust op weg.