Elektrische auto's en plug-inhybrides: 12 belangrijke vragen voor je je handtekening zet

Hoewel ze bij ons nog altijd een minderheid van de nieuwe wagens uitmaken, wisten elektrische auto's en plug-inhybrides hun marktaandeel de voorbije maanden gevoelig te verhogen. Geen beter moment dus om even dieper op het onderwerp in te gaan en de vele vragen over deze nieuwe vormen van mobiliteit te beantwoorden.

Voor we beginnen: we zullen het vooral hebben over oplaadbare hybrides (plug-ins) en 100% elektrische modellen. Waarom? Niet omdat we 'gewone' hybrides niet interessant vinden, maar omdat we hier alle thema's willen bundelen die te maken hebben met het opladen van deze auto's. Voor meer informatie over 'zelfopladende' wagens kan je dan weer terecht in onze tests en dossiers.

1. Wat is nu eigenlijk het verschil tussen hybrides, plug-inhybrides en elektrische auto's?

Bij een hybride wordt een klassieke verbrandingsmotor (meestal een benzine, maar soms ook een diesel) gecombineerd met een of meerdere elektromotoren. De elektrische motor werkt doorgaans enkel bij lage snelheden en maakt het mogelijk om heel kort elektrisch te rijden.

Plug-ins zijn dan weer hybrides die je kan opladen in het stopcontact. De batterijcapaciteit van deze modellen is groter dan bij een gewone hybride. Dat levert een 100% elektrisch rijbereik op van zo'n 50 km. Voldoende voor gebruik in de stad dus.

Elektrische auto's gebruiken enkel de energie van hun (grote) batterij, die een of meerdere elektromotoren aandrijft, afhankelijk van de grootte en het gewicht van de wagen.

2. Wat zijn de markttrends voor plug-inhybrides en elektrische auto’s?

Volgends de jongste cijfers van Febiac (de Belgische Automobiel- en Tweewielerfederatie) vertegenwoordigden de verschillende soorten hybrides tijdens de eerste 10 maanden van 2020 slechts 10% van de nieuwe wagens. Voor elektrische auto's was dat zelfs maar 3%.

Tegelijk zien we echter dat de cijfers de voorbije maanden voortdurend toenamen. In 2019 was het marktaandeel van beide categorieën nog de helft kleiner. En met de stortvloed aan nieuwe modellen die eraan komen, zal die trend zich alleen maar sneller doorzetten.

3. Waarom al die media-aandacht voor dure modellen die al bij al vrij weinig verkocht worden?

Het antwoord is eenvoudig: onder druk van regeringen overal ter wereld, en zeker in Europa, moeten de autoconstructeurs de uitstoot van hun verbrandingsmotoren elk jaar verder verlagen. Dat geldt vooral, maar niet uitsluitend, voor CO2.

Voldoen de constructeurs niet aan de vastgelegde normen, dan hangen hen enorme boetes boven het hoofd. Elektrische oplossingen zijn dan ook de enige mogelijkheid om de steeds striktere doelstellingen te halen.

4. Er wordt gesproken van groene of niet-vervuilende wagens, maar wordt de vervuiling niet gewoon verplaatst?

Wat de uitstoot betreft, zijn alleen 100% elektrische auto's milieuvriendelijk. En dan spreken we niet over de deeltjes die vrijkomen door de slijtage van de banden en de remmen. Bij plug-inhybrides ligt de uitstoot lager door het lagere verbruik van de verbrandingsmotor, maar niet zo veel als de constructeurs aankondigen. Daarover straks meer.

Bovendien komen bij de productie van een elektrische auto en de opwekking van de energie grote hoeveelheden vervuilende stoffen vrij. Elektriciteit opwekken op basis van steenkool (en zelfs aardgas) is niet hetzelfde als hernieuwbare of kernenergie produceren.

5. Wat met zeldzame en moeilijk te ontginnen materialen, die vervuiling veroorzaken en problemen met de mensenrechten?

Als we het hebben over plug-inhybrides en elektrische auto's, is dat een vraag die we vaak binnenkrijgen op de redactie en op onze sociale media. Wat met de omstandigheden waarin de zeldzame stoffen gewonnen worden voor al die auto's, elektrische motoren en batterijen? Hetzelfde geldt overigens voor onze computers, onze geconnecteerde apparaten en onze smartphones.

Daar hoeven we niet flauw over te doen: het blijft een van de pijnpunten van deze sectoren. Er wordt echter volop gewerkt aan nieuwe oplossingen en verschillende bedrijven willen op dat vlak ook transparanter zijn, hoewel dat nog niet altijd het geval is. Het is een kwestie die geregeld moet worden op Europees niveau, maar ook als burgers moeten we ons informeren en doordachte beslissingen nemen.

6. Wat is het verschil in prijs tussen plug-ins en elektrische auto's?

De prijzen lopen heel sterk uiteen. Samengevat kunnen we echter zeggen dat elektrische auto's duurder zijn dan plug-inhybrides, die op hun beurt weer duurder zijn dan ‘gewone’ hybrides. Een hybride is ten slotte duurder dan een wagen met verbrandingsmotor. Hoe groot zijn de verschillen? We geven een voorbeeld om het duidelijk te maken.

Hyundai verkoopt zijn Ioniq zowel als hybride (€ 27.000), als plug-inhybride (€ 37.000) en als 100% elektrisch model (€ 40.000). Mocht er ook een versie met verbrandingsmotor bestaan, dan zou die wellicht zo'n € 22.000 kosten.

Nog een voorbeeld: een basismodel van de Peugeot 208 kost € 16.000. De elektrische uitvoering (e-208) kost het dubbele. Het prijsverschil hangt vooral samen met de dure batterijen, maar ook met de gebruikte geavanceerde technologieën. Het zal je dan ook wellicht niet verbazen dat de grote meerderheid van de plug-ins en 100% elektrische modellen ingeschreven is als bedrijfswagen.

7. Zijn er verschillen qua onderhoudskosten tussen plug-ins en elektrische auto's?

Op dat vlak zijn elektrische auto's het voordeligst doordat er minder mechanische onderdelen zijn. Je moet geen verbrandingsmotor onderhouden en onderdelen die slijten, zoals de remmen, gaan langer mee doordat de elektromotor die rol voor een stuk overneemt.

De onderhoudskosten voor een plug-in zijn min of meer gelijk aan die van een model met verbrandingsmotor. We vermelden hierbij ook even dat diesels over alle merken en modellen heen op dat vlak het duurst zijn.

8. Wat zijn de fiscale verschillen?

In Vlaanderen waren er tot januari 2020 aankooppremies voor elektrische wagens, maar nu niet meer. Elektrische auto's zijn er wel vrijgesteld van BIV (belasting op de inverkeerstelling) en verkeersbelasting.

In Wallonië en Brussel betaal je voor de verkeersbelasting een forfaitair bedrag van € 82,10 en bedraagt de BIV € 61,5. Nog in Wallonië en Brussel zijn er voor particulieren met hybrides en plug-inhybrides geen fiscale voordelen, behalve dan dat de belastingen berekend worden op het aantal kW van de verbrandingsmotor.

Net als elektrische wagens worden hybrides in Vlaanderen bevoordeeld doordat de fiscaliteit focust op het verbruik en de milieu-impact. Bovendien zijn auto's met een uitstoot van minder dan 50 g/km vrijgesteld van BIV en van de jaarlijkse verkeersbelasting.

100% elektrische bedrijfswagens zijn nog altijd 100% aftrekbaar, plug-inhybrides iets minder. Sinds de fiscale hervorming van vorig jaar gelden er echter extra voorwaarden. Voor meer info over dit onderwerp verwijzen we je graag naar onze blog.

9. Hoeveel verbruiken plug-ins en elektrische auto's?

Voor elektrische auto's moet je voor een standaardmodel rekenen op zo'n 0,1 kWh per kilometer. En als je weet dat een kWh tijdens de daluren ongeveer € 0,20 kost, mag je stellen dat opladen kan voor een bedrag van € 2/100 km. Daarbij houden we overigens geen rekening met eventuele zonnepanelen en/of een meter met tweevoudig uurtarief.

Bij plug-inhybrides moet je rekening houden met de twee energietypes (elektriciteit en brandstof). Voor de elektriciteit is het ongeveer hetzelfde verhaal als bij een 100% elektrische wagen. De batterij is echter veel kleiner, waardoor een laadbeurt minder kost. Daarnaast is er ook een verbrandingsmotor op benzine of in sommige gevallen op diesel.

Het reële verbruik van een gemiddelde plug-inhybride bedraagt ongeveer 3 tot 5 liter/100 km. Als de batterij leeg is, wordt enkel de verbrandingsmotor gebruikt, waardoor het verbruik makkelijk kan oplopen tot 7 à 8 liter/100 km. En voor een zware SUV kan dat nog een stuk hoger liggen.

10. Waarom klopt het door de constructeurs aangekondigde rijbereik nog altijd niet?

Zelfs met het nieuwe meetsysteem (WLTP-norm) ligt het verbruik van zowat alle wagens die op de markt worden gebracht, in de praktijk nog altijd hoger dan wat wordt aangegeven. Dat geldt met name voor plug-inhybrides. De batterijen zijn gevoelig voor koude, voor het vervoerde gewicht, de manier van rijden en het type wegen waarop gereden wordt.

Om het eenvoudig te stellen: niets is slechter voor je verbruik dan in volle winter met je volgeladen elektrische SUV 120 km/u rijden op de snelweg. Op dat moment zal je rijbereik minstens 30% lager liggen dan aangekondigd. Rijd je echter tijdens de zomermaanden rustig in een stedelijke omgeving, dan is het goed mogelijk dat je de aangekondigde autonomie wel degelijk haalt of dat je het zelfs beter doet.

11. Waarom kunnen plug-inhybrides maar 30 tot 50 km volledig elektrisch rijden?

Omdat hun batterijen kleiner zijn en dus niet dezelfde autonomie bieden als die van een 100% elektrisch model. Een plug-inhybride kopen in de veronderstelling dat je altijd elektrisch zal kunnen rijden, is dus ijdele hoop.

Je kan natuurlijk zo vaak mogelijk elektrisch rijden of je elektrisch rijbereik sparen voor in de stad, maar je verbrandingsmotor zal altijd meer verbruiken. De batterijen maken een plug-in immers zwaarder dan een wagen met verbrandingsmotor en door dat extra gewicht ligt het verbruik hoger. Om de voordelen van je plug-inhybride buiten de snelwegen volop te benutten, is het beter om het ingebouwde regelingssysteem zijn werk te laten doen. De elektriciteit wordt dan gebruikt om de verbrandingsmotor te ondersteunen of te vervangen tijdens bepaalde fases van je rit.

Het is dankzij die combinatie van beide dat je verbruik echt gevoelig daalt. Er is echter één heel belangrijke voorwaarde: je moet de wagen wel opladen. Daarvoor heb je geen laadpaal nodig bij je thuis. In een gewoon stopcontact (eventueel versterkt, wat je zo'n 100 euro kost) kan je dit type wagen in minder dan 7 of 8 uur opladen. Geen enkel probleem dus om dat 's nachts te doen of terwijl je aan het werk bent.

12. Hoeveel laadpunten zijn er in België? En hoe zijn ze verdeeld over het land?

Tegenwoordig zijn er in België duizenden laadpalen te vinden. De geografische verdeling en het vermogen van de laadpunten loopt echter sterk uiteen. In grote steden en dichtbevolkte gebieden zijn de mogelijkheden logischerwijs groter. Het probleem zit hem vooral in het aantal beschikbare snelladers (50 kW en meer). En de meeste gebruikers van 100% elektrische wagens op de openbare weg hebben net dat type laadpaal nodig.

Gelukkig zijn er steeds meer apps en diensten die oplossingen aanreiken om je ritten optimaal te plannen. Ondanks alles is het echter niet evident om echt lange afstanden in één keer 100% elektrisch af te leggen, en dus blijft de vrees bestaan om stil te vallen. Op financieel vlak bestaat de ideale oplossing erin om je wagen thuis of op het werk op te laden.

Heb je nog vragen over plug-inhybrides en elektrische auto’s? Op onze blog belichten we verschillende aspecten. Of stuur ons je vragen per e-mail. We doen er alles aan om ze zo snel mogelijk te beantwoorden.