Rijbereik elektrische wagens: spaar je batterij!

Naast de hoge aankoopprijs is het beperkte rijbereik het belangrijkste verwijt dat elektrische wagens krijgen. In ons achterhoofd speelt immers nog altijd die angst voor een lege batterij. Op basis van onze eigen ervaring weten we echter dat je met enkele tips makkelijk en in alle rust lange ritten kan afleggen met een 'BEV' (*).

Beginnen doen we met een vaststelling: de constructeurs zijn algemeen gesproken veel te optimistisch over het rijbereik. Dat komt doordat de officiële norm (WLTP*) niet realistisch genoeg is. Er is al veel verbetering in vergelijking met vroeger, dat klopt, maar de officiële tests in laboratoria en op de openbare weg houden nog altijd geen rekening met de dagelijkse realiteit van de automobilist.

Er zijn bijzonder veel factoren die het verbruik van een BEV (100% elektrische wagen) beïnvloeden. Bovendien variëren ze enorm. Hierdoor verbruik je vaak 20 tot 30 procent meer dan wat vermeld staat op de technische fiche van je wagen.

Batterijgrootte en koetswerk

Belangrijke elementen bij een elektrische wagen zijn niet alleen de grootte van de batterij, maar ook het koetswerk van de wagen. Het rijbereik van hedendaagse BEV's varieert van 150 tot meer dan 750 km. Dat heeft uiteraard alles te maken met de batterij, die (ruwweg) varieert van een twintigtal kWh tot meer dan 90 kWh voor grote berlines/SUV's. De duurste exemplaren kosten tot zeven keer meer dan de goedkoopste.

Een andere bepalende factor is het koetswerk van de wagen. Elektrische auto's zijn door hun batterijen vrij zwaar. Afhankelijk van het model weegt het batterijenpakket 200 tot 700 kg, en dat beïnvloedt natuurlijk het verbruik. Je rijbereik neemt echter ook toe als je kiest voor een berline of een break in plaats van een SUV of een busje. Dat hebben we tijdens onze testritten zelf kunnen vaststellen. Zo is er tussen twee wagens van hetzelfde merk, met hetzelfde chassis, dezelfde batterijen en hetzelfde gewicht soms een verschil in verbruik van 20 tot 50%, puur door het koetswerk!

Een technische factor die het rijbereik eveneens beïnvloedt, is het aantal motoren. Elektrische wagens met vierwielaandrijving beschikken over minstens twee motoren, waardoor ze krachtiger, maar ook zwaarder zijn dan modellen met één motor. Het verschil in verbruik kan hierdoor oplopen tot 20%!

Voor een zo groot mogelijk rijbereik is dit de ideale formule:

Een zo licht mogelijke berline met een batterij van +/- 60 kWh en tweewielaandrijving. Op die manier kan je meer dan voldoende afstand afleggen, zeker als je weet dat de Belgen volgens mobiliteitsinstituut Vias gemiddeld maar 16.000 km per jaar rijden, of minder dan 30 km per dag!

Kou, de grote boeman

Wanneer het buiten koud is, ondervinden de batterijen van elektrische wagens flink wat hinder. De elektronen bewegen dan immers veel trager. Hierdoor moet de batterij verwarmd worden. Een deel van de beschikbare energie wordt dus verbruikt om de temperatuur constant te houden. Om dat te vereenvoudigen, maken de constructeurs gebruik van een systeem met een warmtegeleidende vloeistof. Het rijbereik zakt echter zienderogen zodra het kwik onder de vijf graden duikt.

Om een idee te hebben van het effect kunnen we je de test aanraden van onze Britse collega's van het tijdschrift 'WhatCar?'. Vorig jaar hebben ze tijdens de winterperiode een tiental elektrische wagens aan de tand gevoeld. Geen enkele auto haalde de aangekondigde theoretische waarden en het energieverlies door de lage temperatuur alleen bedroeg 10 tot 20%, afhankelijk van het model. Drie van de wagens die ze ook tijdens de zomer hadden getest (bij een temperatuur van 24 tot 29 graden), verloren gemiddeld 18% rijbereik tijdens deze wintertest.

Wat kunnen we aanraden?

Zorg dat de wagen opgewarmd is voor je vertrekt. Bij de meeste elektrische auto's kan je het vertrekmoment en de gewenste temperatuur instellen. Als de wagen op dat moment opgeladen wordt, is de temperatuur van de batterij ideaal en hoeft alleen het interieur verwarmd te worden. Gebruik indien mogelijk de stoelverwarming, zeker als je alleen in de wagen zit. Een stoel verbruikt namelijk minder energie dan de ventilatie, die de volledige binnenruimte moet verwarmen.

Negatieve gevolgen van zomerhitte

Door de klimaatopwarming zijn temperaturen van bijna 40°C in bepaalde regio's geen uitzondering meer. Vandaag weten we dat elektrische auto's en hun batterijen hier last van ondervinden. De oververhitting van de batterijen kan niet alleen het oplaadproces beïnvloeden, maar ook de algemene prestaties van de wagen. Daarom laad je in de zomer, en zeker tijdens een hittegolf, beter 's nachts, 's morgens vroeg of 's avonds op.

Een andere tip die we je kunnen geven, is om heel rustig te rijden. Door niet bruusk op te trekken en te remmen, verbruik je minder. Bovendien raken de batterijen zo minder snel oververhit, zodat ze ook minder gekoeld moeten worden. En zo neemt je rijbereik natuurlijk toe. Alleen maar goed nieuws dus!

De belangrijkste factor ben je zelf

Last but not least: de manier waarop je rijdt heeft de grootste impact op je rijbereik. Als je sportief rijdt of op de snelweg harder gaat dan 120 km/u, zal je verbruik drastisch toenemen.

Uit onze tests blijkt zelfs dat als je 100 rijdt in plaats van 120, je rijbereik met wel … 30% toeneemt, waardoor je logischerwijs minder vaak moet laden. Opladen onderweg kost je niet alleen tijd, maar ook geld, want de prijs aan de pomp kan oplopen tot € 1 per kWh aan snelladers langs de snelweg.

Omgekeerd neemt het beschikbare rijbereik (lichtjes) toe in de stad. Je rijdt er niet alleen trager, maar recupereert door de vele remacties ook flink wat energie. Bergritten jagen het verbruik dan weer de hoogte in, tenzij je tijdens de afdalingen optimaal je remenergie kan recupereren.

Gelukkig kan de technologie je op dat vlak een handje toesteken. Heel wat wagens (of toch hun gps) houden rekening met het reliëf van het gereden traject om het energiebeheer te optimaliseren. Denk bijvoorbeeld aan energierecuperatie door automatisch te remmen voor een bocht of een rotonde ... De evolutie van de techniek staat niet stil!

PHEV's zijn een geval apart

Tot nu toe hebben we het vooral gehad over het rijbereik van BEV's* (100% elektrische wagens), maar het is interessant om ook even stil te staan bij PHEV's (*) of plug-inhybrides, die andere populaire technologie in de bedrijfswagenparken. Deze wagens hebben zowel een verbrandings- als een elektromotor. Eerste vraag: waarom hebben deze modellen een elektrisch rijbereik van maar 30 tot 100 km? Omdat hun batterijen kleiner zijn en dus niet dezelfde autonomie bieden als die van een 100% elektrisch model.

Je kiest echter beter geen plug-inhybride als je puur elektrisch wil rijden … Behalve als je alleen korte ritten doet van +/- 20 tot 80 km, een vrij grote batterij hebt en een zuinige route neemt (snelwegen vreten energie in vergelijking met stadsverkeer). In dat geval kan je gewoon voor en na je rit laden en hoef je zelden of nooit naar de pomp!

Zo vaak mogelijk opladen

Doe je trajecten van 50 km en meer? Kies dan voor de hybride modus en laat het ingebouwde systeem het energieverbruik voor jou regelen. De meeste PHEV-gebruikers vertrekken immers 100% elektrisch en rijden dan tot hun batterij leeg is. Maar op langere trajecten is het een beter idee om hybride te rijden en de elektrische energie te gebruiken om het de verbrandingsmotor makkelijker te maken. Het is dankzij die combinatie dat je verbruik echt daalt.

Er is echter één belangrijke voorwaarde: je moet de wagen zo vaak mogelijk opladen. Er bestaat trouwens ook een functie om de batterijlading te sparen (bijvoorbeeld voor in de stad), maar de verbrandingsmotor zal dan meer verbruiken. De batterijen maken een plug-in immers zwaarder dan een wagen met verbrandingsmotor, en door dat extra gewicht ligt het verbruik hoger.

(*) Korte woordenlijst

Er worden nogal wat afkortingen gebruikt in de autosector, zeker voor elektrische auto's. We geven je dan ook graag wat uitleg en links met meer informatie ...

• mHEV: Mild Hybrid Electric Vehicle (niet-oplaadbare hybride)
• PHEV: Plug-In Hybrid Electric Vehicle (oplaadbare hybride)
• BEV: Battery Electric Vehicle (100% elektrische wagen)
• FCEV: Fuel Cell Electric Vehicle (wagen met brandstofcel/waterstofmotor)
• WLTP: Sinds 1 september 2017 is de WLTP-homologatie (Worldwide Harmonized Light Vehicles Test Procedure) van toepassing voor nieuwe wagens. Het systeem heeft geleidelijk aan het NEDC-protocol (New European Driving Cycle) vervangen, een verouderd systeem uit de jaren 90. Sinds 1 januari 2019 zijn alle vermelde referentiewaarden uitsluitend gebaseerd op de WLTP-cyclus.