Verkeersregels voor fietsers

Fietsers zijn bestuurders en moeten dezelfde regels naleven als de bestuurders van andere voertuigen. Verspreid in het verkeersreglement vindt men nochtans een reeks bepalingen die specifiek op de fietsers van toepassing zijn. Sinds 31 mei 2019 werden er een aantal regels gewijzigd of toegevoegd …

Inhoud

Voor wie gelden de fietsregels?
Waar moeten fietsers rijden?
Op het trottoir rijden
Naast elkaar rijden
Inhalen
Verboden richting
Voorrang
Door rood rijden
“Integrale” lichten, een nieuw signaal voor meer veiligheid
Oversteken op het zebrapad
Richtingsverandering
Inhalen
Parkeren
Lading en passagiers
Allerlei bepalingen
Fietsen in groep

Voor wie gelden de fietsregels?

Wie met een elektrische fiets rijdt (1), of met een tweewielig gemotoriseerd rijwiel (2), moet de fietsregels naleven. Hetzelfde geldt voor wie met een gemotoriseerd voortbewegingstoestel rijdt of wie sneller dan stapvoets rijdt met een niet gemotoriseerd voortbewegingstoestel (3) Maar wie met een speedpedelec rijdt (4) moet bijna dezelfde regels volgen die gelden voor bestuurders van bromfietsen.  Tot slot willen we erop wijzen dat vrachtfietsen, driewielers en vierwielers van minder dan één meter breed, sinds 31 mei 2019 als fietsen beschouwd worden en dus uiteraard dezelfde regels moeten respecteren.

Waar moeten fietsers rijden?

Is er een fietspad, dan moeten fietsers daar op rijden, tenminste indien het berijdbaar is.
Is het fietspad op de grond aangeduid met twee witte evenwijdige onderbroken strepen, dan mogen fietsers er alleen op rijden indien het rechts in hun rijrichting ligt.

Is het fietspad aangeduid met verkeersborden D7 of D9, dan moet er op gereden worden in de richting van waaruit die signalisatie zichtbaar is. Een links gelegen fietspad mag dus alleen gebruikt worden indien het in die rijrichting gesignaleerd is met een bordje D7 of D9. In dat geval gaat het meestal om een tweerichtingsfietspad, waarbij het bord D7 zo geplaatst is dat het in de 2 rijrichtingen zichtbaar is.

Bestuurders die uit een zijstraat komen moeten er dan aan denken dat er ook fietsers van links kunnen opdagen op het fietspad.

Uitzondering:

Wanneer het fietspad links in hun rijrichting ligt dan moeten fietsers dit niet volgen ‘indien bijzondere omstandigheden dit rechtvaardigen’. Wanneer je b.v. uit een zijstraat komt gefietst en de eerstvolgende zijstraat weer in wil fietsen, dan ben je niet verplicht de drukke rijbaan tweemaal over te steken om uiteindelijk een paar honderd meter te overbruggen.

Onderstaande schets maakt het duidelijker:

Opgelet: deze uitzondering geldt enkel als je fietst in wijzerzin ! van A naar B. Moet je van B naar A, dan ben je wel verplicht over te steken en op het fietspad te rijden, want je mag natuurlijk niet links op de rijbaan rijden.

Is er geen fietspad, dan mogen fietsers op de gelijkgrondse bermen en op de parkeerstroken rijden, of op de rijbaan. Ze mogen ook op de bijzondere overrijdbare bedding of in de busstrook rijden indien het symbool van een fiets ofwel op het betrokken verkeersbord afgebeeld staat, ofwel op een onderbord.

Op het trottoir rijden

In bepaalde gevallen mogen de fietsers ook op de verhoogde bermen en zelfs op het trottoir rijden. Kinderen van minder dan 10 jaar mogen altijd op het trottoir rijden met een kleine kinderfiets. Voor 31 mei 2019 was dit nog 9 jaar.

Andere fietsers mogen enkel op het trottoir rijden indien tegelijkertijd aan volgende voorwaarden is voldaan:

• Er is geen fietspad voorhanden of het is niet berijdbaar
• De weg ligt niet in een bebouwde kom
• De fietser moet rechts in de gevolgde rijrichting rijden (dus niet op het links gelegen trottoir)
• De fietser moet voorrang verlenen aan de andere gebruikers van het trottoir.

Naast elkaar rijden

Fietsers mogen met maximum 2 naast elkaar op de rijbaan rijden, uiteraard op voorwaarde dat er geen fietspad is. Zij zijn evenwel verplicht in één enkele file te rijden “wanneer het kruisen niet mogelijk is”, d.w.z. wanneer een tegenligger erdoor zou verhinderd worden door te rijden.

De fietsers moeten ook achter elkaar gaan rijden “bij het naderen van een achteropkomend voertuig”, maar die verplichting is enkel van toepassing buiten de bebouwde kom.

Inhalen

Hou er ook rekening mee dat bestuurders van auto’s of motorfietsen sinds 31 mei 2019 – weliswaar buiten de bebouwde kom – een zijdelingse afstand van minstens 1,5 meter moeten laten tussen hun voertuig en de fietser of bestuurder van een tweewielige bromfiets. Binnen de bebouwde kom blijft dit 1 meter.

Verboden richting

In de verboden richting rijden is alleen toegelaten indien onder het bord C1 (verboden richting voor iedere bestuurder) een bijkomend wit bord is aangebracht, waarop een fiets afgebeeld staat. Staat dit bordje er niet, dan is het absoluut verboden tegen de rijrichting in te rijden. Dit toch doen is een overtreding van de derde graad, waarvoor een onmiddellijke boete van 174 euro is voorzien. Bovendien kan de fietser dan niet de voorrang van rechts inroepen als hij van uit een verboden richting een kruispunt oprijdt.

Zo'n bordje M2, M3, M11 of M12 mag ook geplaatst worden onder een teken C3, C31 of D1, om aan te duiden dat het verbod of gebod niet geldt voor fietsers.

Voorrang

Voor fietsers gelden in principe dezelfde voorrangsregels als voor andere bestuurders: ze moeten voorrang geven aan wie van rechts komt, ze moeten aan iedereen voorrang verlenen wanneer ze een manoeuvre uitvoeren (b.v. van rijstrook veranderen of rechtsomkeer maken), ze moeten de stopborden respecteren evenals omgekeerde driehoeken (verplichting voorrang te verlenen), enz.

Voor de fietsers zijn er wel twee belangrijke uitzonderingen op die voorrangsplicht:

• Wanneer een fietser aan het einde van een fietspad de rijbaan oprijdt om rechtdoor te rijden, dan wordt dit niet als een manoeuvre beschouwd. De fietser heeft dan voorrang (van rechts) ten opzichte van de achteropkomende bestuurders op de rijbaan.
  Maar wanneer het fietspad doorloopt en een fietser het fietspad verlaat om van richting te veranderen, om in te halen of om langsheen een hindernis te rijden, dan moet hij wel voorrang geven aan de bestuurders op de rijbaan.
• Een fietser die op het fietspad rijdt heeft voorrang op de bestuurders die dit fietspad oversteken. Buiten de kruispunten wordt die regel zonder problemen toegepast, maar op kruispunten zorgt hij vooral voor verwarring, misverstanden, … en daardoor ook voor gevaarlijke situaties. Of die regel al dan niet van toepassing is, hangt immers in belangrijke mate af van de wijze waarop het fietspad is aangeduid en of het al dan niet doorloopt op het kruispunt zelf.

Door rood rijden

Wanneer bij de driekleurige verkeerslichten een teken B22 of B23 is geplaatst, mogen fietsers en speedpedelecs door het rode of oranje licht rijden om naar rechts af te draaien (B22) of om rechtdoor te rijden (B23). In beide gevallen moet wel voorrang verleend worden aan de andere weggebruikers.

“Integrale” lichten, een nieuw signaal voor meer veiligheid

Met dit verkeerslicht kunnen fietsers (en eventueel ook voetgangers) in alle richtingen en in één keer oversteken. Kortom, wanneer het groen is voor zwakke weggebruikers, zijn alle andere lichten (voor gemotoriseerde voertuigen) rood. Het systeem, dat in Nederland al bestaat, wordt bij ons geïmplementeerd in Antwerpen en Hasselt (een testfase die ondertussen een jaar loopt).

Oversteken op het zebrapad

Om de rijbaan over te steken moeten de fietsers gebruik maken van de oversteekplaats voor fietsers, indien er een is.

Op plaatsen waar geen oversteekplaats voor fietsers is voorzien gebruiken fietsers vaak het zebrapad om over te steken. Wanneer ze daarbij van hun fiets stappen en te voet over te steken, worden ze als voetganger beschouwd en hebben ze dus voorrang op de voertuigen die het zebrapad naderen.

Maar dat is niet zo wanneer fietsers al rijdend oversteken. Weliswaar bevat het verkeersreglement geen bepaling die dat verbiedt, maar het is duidelijk dat fietsers er dan wel voor moeten zorgen de voetgangers bij het oversteken niet te hinderen. Bovendien hebben zij dan, in tegenstelling tot de voetgangers, geen voorrang op het naderende verkeer.

Richtingsverandering

Voor fietsers gelden dezelfde regels als voor de andere bestuurders. Vooraf moet ook een teken met de arm gegeven worden, behalve wanneer dit niet mogelijk is. Op een kasseiweg b.v. kan het te riskant zijn met één hand te sturen en af te draaien.

Op wegen met druk verkeer of waar snel gereden wordt, of op een uitgestrekt kruispunt, kan het een hachelijke onderneming zijn om op de gewone manier naar links af te draaien (de arm uitsteken en zich naar links in het midden van de rijbaan begeven). In dat geval is het doorgaans veiliger om aan de rechterkant van de weg te blijven en pas daar de rijbaan over te steken. Maar dan moet je wel voorrang verlenen aan de anderen.

Je mag als fietser ook het fietspad verlaten om van richting te veranderen, bijvoorbeeld als je naar links wil afslaan. Opgelet, je voert dan een manoeuvre uit en je hebt dan geen voorrang. Is er een oversteekplaats voor fietsers, dan moet je daar gebruik van maken.

Inhalen

De gewone regels gelden. Rechts inhalen mag alleen wanneer de bestuurder die je wil inhalen zijn linker richtingaanwijzers heeft doen werken om aan te duiden dat hij naar links wil afslaan en bovendien al naar links is uitgeweken.

Het is niet duidelijk of het wel toegelaten is rechts langsheen een file stilstaande voertuigen te rijden. wees in elk geval voorzichtig : laat je niet verrassen door een plots openzwaaiend portier of door een chauffeur die plots vertrekt en naar rechts uitwijkt.

Parkeren

Een niet-bereden fiets is geen voertuig, en de gewone regels inzake stilstaan en parkeren zijn er dus niet op van toepassing. Fietsen mogen niet op de rijbaan opgesteld worden en evenmin in de parkeerstrook afgebakend met een brede witte streep langsheen de rijbaan (behalve op plaatsen aangeduid met een bord E9a + onderbord M1, M8 of M20 of daar waar in de parkeerplaats fietsbeugels zijn aangebracht). Elders mag het wel, b.v. op het trottoir, op de berm, ... op voorwaarde dat de andere weggebruikers er niet door gehinderd worden.

Een verkeersbord (E9j) is ingevoerd dat toelaat om op eenzelfde parkeerplaats het parkeren afwisselend in de tijd voor te behouden voor verschillende categorieën van voertuigen (bv. fietsen van 7u30 tot 18u en auto’s van 18u tot 7u30).

Lading en passagiers

Alles wat je met de fiets vervoert moet zodanig op de bagagedrager vastgemaakt zijn dat het onderweg niet los kan komen en evenmin de stabiliteit van de fiets in het gedrang kan brengen.
De lading mag niet meer dan 50 cm voorbij het achtereinde van de fiets of van zijn aanhangwagen uitsteken.

De fiets en zijn aanhangwagen mogen, lading inbegrepen, niet breder zijn dan 1 meter. De fiets zelf mag niet breder zijn dan 75 cm.

Een passagier meenemen op je fiets mag alleen indien daarvoor een zitplaats (met voetsteunen) is ingericht. De amazonezit is verboden.

In de aanhangwagen van een fiets mogen tot maximum 2 passagiers vervoerd worden op voorwaarde dat er beveiligde zitplaatsen zijn ingericht met een afdoende bescherming van handen, voeten en rug.

De aanhangwagen mag, lading en passagiers inbegrepen, niet meer dan 80 kg wegen. Een hoger gewicht is wel toegelaten indien de aanhangwagen beschikt over een remsysteem dat automatisch in werking treedt wanneer de fietser remt.

Allerlei bepalingen

• Met de fiets mag je natuurlijk niet op autosnelwegen, maar ook niet op autowegen (bord F9).

• Een weg kan voorbehouden worden voor fietsers en/of voetgangers, ruiters, bestuurders van speedpedelecs en landbouwvoertuigen. Het begin en het einde ervan worden aangeduid met een blauw verkeersbord met daarop de symbolen van de voertuigen die er gebruik van mogen maken. Toch zijn daar onder bepaalde voorwaarden ook andere voertuigen toegelaten (zoals prioritaire voertuigen, voertuigen voor afvalophaling, voertuigen die zich van of naar een aanliggend perceel begeven, …).

• Een weg of weggedeelte kan voorbehouden worden voor fietsers en/of voetgangers, ruiters, bestuurders van speedpedelecs. Het begin en het einde ervan worden aangeduid met een blauw verkeersbord met daarop de symbolen van de voertuigen die er gebruik van mogen maken. Alleen voertuigen in het bezit van een geldige vergunning mogen deze wegen of gedeelte van openbare wegen volgen.

• In een fietszone zijn motorvoertuigen toegelaten, maar ze mogen er de fietsers niet inhalen en de snelheid is er beperkt tot 30 km/u. Fietsers mogen er de ganse breedte van de rijbaan gebruiken indien er eenrichtingsverkeer geldt, en de rechterhelft van de breedte van de rijbaan indien er verkeer in beide richtingen is toegelaten. De verkeersborden F111 en F113 met een zonale geldigheid mogen behouden worden tot 1 januari 2032.
  Tot 1 januari 2035 mogen de verkeersborden F111 en F113 met de vermelding “Fietsstraat” behouden worden om respectievelijk het begin en het einde van een fietszone aan te duiden. Bestuurders van rijwielen of speed pedelecs worden met fietsers gelijkgesteld.

• Een doodlopende weg die voor fietsers (en voetgangers) wel een uitweg biedt, kan aangeduid worden met een bord F45b.

• Een weg die verboden is voor voertuigen, "uitgezonderd plaatselijk verkeer", mag onbeperkt gebruikt worden door fietsers.
• Aan sommige kruispunten met verkeerslichten is een opstelvak geschilderd voor fietsers (en bestuurders van tweewielige bromfietsen). Wanneer het licht op rood staat mogen fietsers zich daar vóór de andere voertuigen opstellen. Zo zijn ze beter zichtbaar en kunnen ze bij groen licht als eerste vertrekken.

• Je mag niet fietsen zonder het stuur vast te houden, of zonder de voeten op de pedalen te hebben.
• Als je fietst mag je je niet door iemand anders laten voorttrekken en ook geen dier aan de leiband hebben.
• Een valhelm is niet verplicht, maar zeker wel aan te raden.
• De middenrijbaan is een centrale rijbaan met een rijstrook voor gemotoriseerd verkeer, afgebakend door twee zijdelingse stroken voor kwetsbare weggebruikers zoals fietsers, bromfietsers en voetgangers. De breedte van de middelste rijstrook laat meestal niet toe dat twee voertuigen elkaar kruisen. Zij mogen de zijdelingse stroken gebruiken bij het kruisen, zonder voetgangers en fietsers in gevaar te brengen. De “zijstrook” is geen fietspad, maar maakt ook geen deel uit van de rijbaan. De fietsers mogen die zijstrook wel gebruiken.

Fietsers in groep

Voor een groep fietsers van minstens 15 deelnemers zijn afwijkende regels voorzien. Ze zijn b.v. niet verplicht het fietspad te gebruiken en ze mogen met 2 naast elkaar blijven rijden op de rijbaan. Om van die voordelen te genieten moeten ze wel aan bepaalde voorwaarden voldoen.

Verklaring

(1) Elektrische fiets : een fiets met een elektrische hulpmotor van maximum 250 watt waarvan de aandrijfkracht wordt onderbroken wanneer een snelheid van 25 km/u wordt bereikt of wanneer de bestuurder ophoudt met trappen.

(2) Tweewielig gemotoriseerd rijwiel : een tweewielig rijwiel met een hulpmotor van maximum 1000 watt waarvan de aandrijfkracht hoofdzakelijk dient als trapondersteuning en onderbroken wordt wanneer een snelheid van 25 km/u wordt bereikt. De bestuurder moet minimum 16 jaar oud zijn.

(3)  ofwel: een ander voertuig dan een rijwiel, zonder motor en dat met spierkracht wordt voortbewogen,  ofwel: een motorvoertuig met een door de constructie bepaalde maximumsnelheid van 25 km/u.

(4)  Een tweewielig voertuig  met pedalen met een hulpmotor van maximum 4000 watt waarvan de aandrijfkracht hoofdzakelijk dient als trapondersteuning en onderbroken wordt wanneer een snelheid van maximum 45 km/u wordt bereikt.

Pech onderweg met je fiets?

Met de bijstandsformule Touring Bike geraak je altijd thuis. Een klassieke of een elektrische fiets, dat maakt niet uit!

Contact

Heb je nog een vraag en ben je Touring-klant? Neem dan contact op met Touringinfo. Je kunt de dienst bereiken op het nummer +32 2 286 33 84 tijdens kantooruren of via mail: touringinfo@touring.be.