De corona-lockdown heeft veel Belgen aangezet om te gaan fietsen en het effect is onmiskenbaar blijvend. Ook de elektrische fiets heeft het fietsen extra aanlokkelijk gemaakt. En niet alleen ter ontspanning, maar ook om de boodschappen te doen en voor het woon-werkverkeer. In dit artikel geven we je tips om te fietsen naar het werk.
Volgens cijfers van Statbel blijft de auto het meest gebruikte vervoersmiddel bij pendelaars. Maar, opvallend, op de tweede plaats staat de fiets. Gemiddeld 17% van de pendelaars fietst naar het werk terwijl 15% daarvoor gebruik maakt van het openbaar vervoer (4% gaat te voet). Opmerkelijk is dat in Wallonië slechts 3% de fiets naar het werk neemt tegenover 23% in Vlaanderen. Brussel is een buitenbeentje: 45% neemt het openbaar vervoer, slechts 33% kiest voor de auto, 15% neemt de fiets en 7% wandelt naar het werk.
Ook dit cijfer geven we nog graag mee: een vierde van de vrouwelijke pendelaars in Vlaanderen begeeft zich met de fiets naar het werk tegenover 22% van de mannen. In Brussel is de situatie omgekeerd: daar fietst 17% van de mannen naar het werk tegenover 13% van de vrouwen.
Fietsen naar het werk
In dit artikel leggen we uit waar je op moet letten als je met de fiets naar het werk rijdt. We hebben het niet over de keuze van de fiets, maar over welke uitrusting je nodig hebt. In andere artikels lichten we nog toe hoe je de accu van een e-bike verzorgt, en op welke fiscale steunmaatregelen fietsers kunnen rekenen.
De laatste jaren zijn ook heel wat bepalingen in de wegcode gewijzigd die belangrijk zijn voor fietsers. Denk maar aan de invoering van fietsstraten en fietszones, de regels voor snelle elektrische fietsen, en verkeersborden die fietsers toelaten af te slaan bij rood. Heb je een opfrissing van de wegcode nodig? Speel dan mee met De Grote Verkeersquiz.
Welke kleding om te fietsen?
Om te fietsen naar het werk hoef je niet meteen een wielrennersplunje aan te trekken. Voor korte afstanden volstaat je gewone kleding. Voor langere afstanden en als je je op het werk kan omkleden, kan je kiezen voor het drielagensysteem dat je kent uit de outdoor-kleding. Het bestaat uit een basislaag die zorgt voor warmte, een tussenlaag die zweet afvoert en een buitenlaag die je indien nodig tegen weer en wind beschermt.
In België regent het minder vaak dan we denken, maar je kan je toch beter op een regenbui voorzien. Kies zeker voor een 'ademende' regenjas en -broek, die je zweet kan afvoeren. Een gewone regenjas laat geen transpiratie door en dan word je al gauw doornat.

Is een fietshelm verplicht?
In België is de helm niet verplicht voor niet-elektrische fietsen en voor e-bikes waar de trapondersteuning begrensd is tot 25 km/u. Voor snellere elektrische fietsen (speed pedelecs) is een helm wel verplicht.
Niettemin is bewezen dat een helm bij elk type fiets het risico op hoofdletsel als gevolg van een val vermindert. Je moet een helm vergelijken met een autogordel, zegt Stef Willems van veiligheidsinstituut Vias: de helm op zich voorkomt geen ongevallen, maar maakt de gevolgen ervan wel minder ernstig.

Welk fietsslot kies je?
Tenzij je fiets op het werk in een afgesloten ruimte kan staan, zorg je voor een goed slot als je wil fietsen naar het werk. Heel wat fietsen zijn uitgerust met een ringslot op het achterwiel. Zo'n slot biedt minimale bescherming. Om te voorkomen dat je na je werkdag te voet naar huis moet, is een goed slot essentieel. De veiligste types zijn een kettingslot en een slot met U-vormige beugel.
De Nederlandse stichting ART heeft een testlaboratorium waar sloten getest worden met brute aanvalsmethoden (zoals slaan, boren en knippen) en met subtiele manieren van kraken (zoals lockpicking). Afhankelijk van de uitslag krijgt het slot al dan niet een ART-keurmerk . Voor een fiets is een slot met ART 2 keurmerk voldoende, voor een duurdere fiets of e-bike is ART 3 aanbevolen. Verzekeringsmaatschappijen eisen wel eens dat je een door ART goedgekeurd slot gebruikt als je een diefstalverzekering afsluit.
Welk gereedschap neem je mee op de fiets?
In fietswinkels kun je compacte gereedschapssets vinden om kleine herstellingen aan je fiets uit te voeren. Voor je veiligheid is het belangrijk dat je banden altijd voldoende opgepompt zijn: een kleine fietspomp kan daarom ook nuttig zijn.
Omdat je bij het fietsen naar het werk onderweg meestal geen tijd hebt om een band te plakken, kan je in een fietshandel ook een spuitbusje vulschuim voor lekke banden kopen. Daarmee is een lekke band in een handomdraai gerepareerd, zodat je ermee op je werk en weer thuis geraakt. Laat de band daarna vervangen.
Kan ik mijn fiets verzekeren?
Er bestaan speciale verzekeringsformules voor fietsen. Daarbij moet je een onderscheid maken tussen enerzijds fietsbijstand, anderzijds fietsverzekering. Een fietsbijstand (zoals Touring Bike) zorgt ervoor dat je geholpen wordt bij pech, lekke band, een ongeval of vandalisme. Speciaal opgeleide wegenwachters komen ter plaatse. Als ze je fiets niet ter plaatse kunnen herstellen, zorgen ze voor vervoer naar je fietsenmaker.
Een fietsverzekering dekt diefstal en schade aan je fiets bij een ongeval zonder tegenpartij of waar je zelf in fout was. Het is het fiets-equivalent van een omniumverzekering voor je auto.
Hoe zit het met aansprakelijkheid voor fietsen?
Voor niet-elektrische fietsen en e-bikes waar de trapondersteuning begrensd is tot 25 km/u is een verzekering burgerlijke aansprakelijkheid (B.A.) niet verplicht. Schade die jij toebrengt aan derden zal vergoed worden door je familiale verzekering indien je die hebt – anders draai je daar zelf voor op. Heb je geen familiale verzekering, dan is het dus aan te raden een aparte B.A. af te sluiten voor je fiets.
Voor een speed pedelec dien je in elk geval een kentekenplaat aan te vragen. Een verzekering B.A. motorrijtuigen is verplicht als de speed pedelec ook autonoom, dus zonder trapondersteuning, kan rijden. Speed pedelecs die alleen met trapondersteuning rijden zitten in een grijze zone. Niet alle familiale verzekeringen dekken de speed pedelec. Vraag advies aan je makelaar of bemiddelaar, en sluit desnoods een extra verzekering B.A. af.