Brussel, 30 december 2017. De filebarometer van Touring Mobilis toont aan dat het aantal uur file op het Belgische wegennet blijft toenemen ook in 2017. De stijging tegenover vorig jaar is echter niet zo groot als de stijging in 2016 in vergelijking met het jaar ervoor. Er treedt dus een verzadiging van ons wegennet op. Hierdoor neemt de verkeersdrukte ook toe op de onderliggende wegen en tijdens de daluren overdag. In het najaar werd het verkeer sterk beïnvloed door perioden van winterse neerslag. Dit zorgde voor een aantal recordcijfers.
In onderstaande tabel worden de 15 zwaarste filemomenten in België van 2017 opgesomd. De langste file stond er op 11 december 2017. Er werd toen om 11u05 een totale filelengte van 1294 km gemeten. Dit was te wijten aan hevige sneeuwval in Vlaanderen en Brussel. Ook de pieken tijdens de ochtend- en avondspits van 11 december hebben de top 15 gehaald, net als de piek de dag voordien, op 10 december 2017. Opvallend is ook dat 9 van de 15 piekmomenten in het najaar plaatsgevonden hebben. Het fileleed groeit dus opvallend als de dagen korter worden en het weer natter en kouder.
Op 11 december 2017 is overdag de extreem hoge waarde van 1294 km file gehaald op de Belgische snelwegen. Dit was te wijten aan de hevige sneeuwval in Vlaanderen. Waarom we in België direct zo’n grote impact merken in het verkeer is vermoedelijk te wijten aan de twee volgende factoren: we hebben een zeer verzadigd wegennet, dus een plotse sneeuwbui kan op korte tijd een impact hebben op veel wegen en een groot aantal bestuurders, waardoor de gevolgen ook groter zijn. Daarnaast is het ook zo dat het aandeel aan vrachtverkeer op het Belgische wegennet groot is en het is net deze groep die snel moeilijkheden ondervindt van zo’n weerssituatie.
Touring Mobilis heeft ook een vergelijking gemaakt van het totaal aantal kilometer file op de Belgische snelwegen die optraden gedurende het volledige jaar van 2012 tot 2017. Onderstaande tabel illustreert hoeveel uur de totale filelengte in België boven een bepaalde waarde geregistreerd werd doorheen de volledige dag.
Net als voorbije jaren wordt ook in 2017 een toename van het aantal uur file opgemerkt. Dit geldt zowel voor structurele files (tussen de 100 en 250 km) als voor de incidentele files. De stijging van het aantal file-uren is het grootst voor deze lange files (≥ 300 km file). Dit is te wijten aan de dagen waarop aanhoudende winterse neerslag optrad.
In onderstaande tabel wordt het aantal uur file voorgesteld tijdens de daluren overdag, tussen 10u en 15u. Hier zagen we een opvallende stijging in 2016 in vergelijking met 2015. Deze stijging wordt verdergezet in 2017, maar in mindere mate. We zien vooral een stijging van het aantal uur dat er meer dan 250 km file stond. Dit is ook te wijten aan de winterse neerslag in het najaar van 2017.
Omwille van de verzadiging van het wegennet tijdens de spitsuren gaat men ook vaker buiten de spitsuren de weg op. Dat is, naast de toename van het lichte en zware vrachtverkeer een belangrijke oorzaak van deze stijging van de verkeersdrukte overdag.
Om hiervan een beter beeld te krijgen werden als voorbeeld vijf trajecten onder de loep genomen. Dit zijn de E17 van Waregem tot Zwijnaarde, de E313 van Herentals tot Borgerhout, de E313 van Ham tot Lummen, de E403 van Lichtervelde tot Brugge, de N16 van Sint-Niklaas tot Willebroek en de Brusselse binnenring van Groot-Bijgaarden tot Sint-Stevens-Woluwe.
Vooral op de N16 tussen Sint-Niklaas en Willebroek is de toename van de reistijden opvallend. We zien in 2017 een gemiddelde stijging van de reistijden van 10% in vergelijking met 2016. En deze stijging is het grootst tijdens de dag tussen 10u en 15u enerzijds en tijdens de ochtendspits anderzijds. Omwille van de verzadiging van de snelwegen, wordt vaker gebruikt gemaakt van onderliggende wegen zoals de N-wegen waardoor ook daar de drukte toeneemt en de reistijden stijgen.
De stijging van de reistijden overdag wordt ook op de Brusselse ring (R0) en de E313 tussen Herentals en Borgerhout opgemerkt. Op deze trajecten zien we daarnaast ook een toename van de reistijden tijdens de piekuren. De E17 tussen Waregem en Zwijnaarde ondervond ook een toename van de reistijden. Dit bevestigt de hypothese dat Gent ook meer en meer als een druk knooppunt van snelwegen optreedt. Dit is te wijten aan de toename van het pendelverkeer richting Gent. De twee trajecten in Limburg en West-Vlaanderen vertonen een lichte stijging van de reistijden. Dit vooral tijdens de spitsuren. Dus ook hier neemt de verkeersdrukte toe, maar niet in die mate als op de wegen naar en rond Gent, Antwerpen en Brussel.
Algemeen kunnen we besluiten dat de regen en sneeuw een grote impact heeft op het optreden van files op ons wegennet. Maar we kunnen vaststellen dat de reistijden ook blijven toenemen op andere dagen. Doorheen de dag zien we bovendien een toename van het aantal kilometers file tijdens de daluren overdag. Door onder andere de verzadiging van de wegen tijdens de spits en het mogelijk maken van flexibele werkuren, gaan we vaker overdag ook de baan op waardoor de spits verlengd wordt.