Motorrijden: alle tips om na een (lange) pauze weer de baan op te gaan

Het wordt stilaan warmer, en elke dag zien we meer motorfietsen op de weg. Misschien ben jij wel een van die geharde motorrijders die deze winter geen pauze hebben genomen. Maar anderen hebben al maanden of zelfs jaren niet meer op een motor gezeten. Dit artikel is speciaal voor hen. Zodat ze met plezier weer gaan rijden en een veilig seizoen tegemoet gaan ...

In dit verband ook nog dit: nu zondag 24 maart wordt op 19 plekken in Vlaanderen De dag van de Motorrijder georganiseerd. De dag wordt georganiseerd door de Vlaamse Stichting Verkeerskunde en staat in het teken van de start van een veilig motorseizoen. Ga eens langs en fris je rijvaardigheden op op het behendigheidsparcours of laat je motorfiets technisch nazien.

Het succes van de motor is door de jaren heen niet afgenomen. Vorig jaar stonden in ons land liefst 533.107 motorfietsen geregistreerd, een stijging van 21% tegenover 10 jaar geleden. Onder al die motorrijders bevinden zich heel wat jongeren en nieuwkomers, maar toch meer mannen en vrouwen van 50 jaar en ouder. En veel van hen vinden na een lange, soms zelfs jarenlange, pauze de weg naar de motor terug.

Dit wordt bevestigd door Thierry Verstraeten, projectleider bij Fedemot, dat allerhande motorcursussen organiseert, waaronder ook opfriscursussen. “Dit is een bekend fenomeen. Vanaf een bepaalde leeftijd beschikt de automobilist over meer middelen, de kinderen zijn de deur uit en de goesting om weer op de motor te stappen doet de rest! Ik merk trouwens dat de meeste van deze ‘senioren’ al enige ervaring hebben met motorrijden, ook al hebben ze nog nooit een cursus gevolgd.”

Je mag immers niet vergeten dat het rijbewijs ‘B’ voor auto's dat vóór 1989 behaald werd, de bestuurder ook toestond om een motorfiets te besturen, ongeacht de cilinderinhoud of het vermogen!

Er is beterschap, maar toch ...

Sindsdien zijn de zaken gelukkig veranderd. Maar het feit dat je een rijbewijs hebt, maakt van een oude motorrijder nog geen moderne bestuurder! Reden te meer om eerst de evolutie van de verkeersveiligheid op het vlak van motoren eens onder de loep te nemen, alvorens een aantal punten te overlopen om in alle veiligheid weer in het zadel te kruipen. De afgelopen 10 jaar is het aantal ongevallen met lichamelijk letsel (met gewonden en/of doden) met 14% gedaald. Meer bepaald waren het er 2.698 in 2022 tegenover 3.129 in 2013. De trend is dus positief, ook al zagen we in 2022 een spectaculaire stijging. Wat gemakkelijk te verklaren valt door het ‘dieptepunt’ ten gevolge van de Covid-crisis. De cijfers voor het hele jaar 2023 zullen pas eind dit jaar beschikbaar zijn.

Maar het blijft een feit dat er in 2022 liefst 3.937 ongevallen plaatsvonden, wat neerkomt op bijna 11 per dag. Vorig jaar verloren 66 motorrijders het leven op onze wegen, tegenover 106 tien jaar geleden.

Een van de belangrijkste bevindingen in het kader van dit artikel is dat het motorpubliek steeds ouder wordt. In 2005 was de gemiddelde leeftijd van motorrijders die betrokken waren bij een ongeval ongeveer 35 jaar. Vorig jaar was dat opgelopen tot 41 jaar. En dan praten we over gemiddelden! Als we deze cijfers in detail bekijken, zien we dat er specifieke omstandigheden zijn die hierbij een rol spelen, wat ons stof tot nadenken geeft.

Wat zegt VIAS institute hierover?

• Bij 1 ongeval op 4 (25%) is enkel de motorrijder betrokken. In Wallonië (*) is dat zelfs bij meer dan 1 ongeval op 3 (35%).
• Bijna 2 op de 3 ongevallen (65%) gebeuren weg van de kruispunten. In Brussel vindt 1 ongeval op 5 (20%) dan weer plaats op een door verkeerslichten geregeld kruispunt. Op nationaal vlak bedraagt dit percentage slechts 8%.
• Van alle weggebruikers zijn motorrijders het vaakst betrokken bij een dodelijk ongeval. Per 1.000 ongevallen met lichamelijk letsel vallen er meer dan 26 doden onder motorrijders, tegenover 20 voetgangers, 8 fietsers en 8 automobilisten!
• Seizoensgebonden: vanaf maart neemt het aantal ongevallen met letsel toe en pas vanaf oktober neemt het weer af: 73% van de motorongevallen vindt plaats tussen april en oktober.
• Uit een ander onderzoek van het AWSR (het Waalse Agentschap voor Verkeersveiligheid) blijkt ook dat motorongevallen dubbel zo ernstig zijn bij mooi weer als bij regen!

(*) Als we over Wallonië spreken, hebben we het wel degelijk over het grondgebied - bijzonder populair bij motorliefhebbers - en niet over de regio waar de betrokken motorrijders vandaan komen.

Het is dan ook zaak om actie te ondernemen, te beginnen met je uitrusting!

Eerst en vooral, de helm

Het is een open deur intrappen: op een motor ben je niet omringd door een carrosserie, en dus is je uitrusting je enige bescherming als je valt. Voorzie daarom specifieke persoonlijke bescherming voor het motorrijden, die uiteraard is goedgekeurd.

Te beginnen met het allerbelangrijkste: de helm. Zorg ervoor dat die helm goed op je hoofd past en strak genoeg zit. Laat je hierbij adviseren door een specialist. Van alle soorten helmen (crosshelm, jethelm, integraalhelm of modulaire helm) biedt de integraalhelm zonder enige twijfel de meeste bescherming, gevolgd door de modulaire helm. De andere helmen laten het gezicht en de kaak onbeschermd.

‹

›

In ieder geval, als je na een pauze van enkele jaren het motorrijden weer oppakt, ruil dan je bestaande helm in voor een nieuwe! Een verkoper in een gespecialiseerde winkel verwoordt het zo: “Ik zie soms motorrijders binnenkomen die geïnteresseerd zijn in een nieuwe vest of de nieuwste modieuze jeans, terwijl hun helm al ruim tien jaar oud is. Ook al ziet hij er aan de buitenkant nog perfect in orde uit, een helm van meer dan 5 of 6 jaar oud is niet meer zo doeltreffend. Dat komt doordat de materialen waarvan hij gemaakt is geleidelijk hun eigenschappen verliezen. De schuimlaag bijvoorbeeld, maar ook de bandjes en hun sluitingen.”

Maar nog belangrijker is dat je na een aanrijding of een val (doorgaans van meer dan een meter hoogte) je helm absoluut door een nieuwe moet vervangen!

Vest, broek, handschoenen: alles evolueert

Na de helm is het de beurt aan de vest, de broek en de handschoenen. Want ook die moeten goedgekeurd zijn en geschikt om mee te motorrijden. We zijn allemaal wat ouder geworden, en misschien ook een paar kilootjes zwaarder, dus zorg ervoor dat je uitrusting nog past en comfortabel zit!

Een ander cruciaal punt zijn de handschoenen. Die worden wel eens verwaarloosd, maar ze vormen de eerste verdedigingslinie, zelfs bij een ‘simpele’ valpartij bij lage snelheid. Ook hier moet je je afvragen of je je oude materiaal nog kan hergebruiken, al is dat in dit geval wel minder cruciaal dan bij de helm.

‹

›

De voorbije jaren zijn de materialen sterk geëvolueerd, en ook het fabricageproces - het weven met verschillende ultrasterke vezels - is totaal verschillend van 20 jaar geleden! Denk ook aan de versteviging in de ellebogen en de rug voor de vest en in de heup en de knieën voor de broek: vervang ze als dat nog mogelijk is.

Tot slot kunnen we niet genoeg beklemtonen hoe belangrijk het is om je voeten te beschermen. Kies uitsluitend voor hoog schoeisel dat de malleolus en de enkel beschermt. Bij een val vangen zij een deel van de schok op bij een zijdelingse botsing. Stijl is mooi, maar er gaat niets boven veiligheid!

En waarom geen motorairbag?

Vandaag is de airbag een belangrijke bondgenoot in de bescherming van de motorrijder. De technologie is zodanig geëvolueerd dat ze voor een hoge mate van bescherming zorgt. De motorairbag biedt bij een botsing onmiddellijke bescherming. Er bestaan drie systemen: een mechanisme met een draad die verbonden is met de motor (bekabeld), een mechanisme op basis van radiogestuurde technologie waarvoor je op de tweewieler sensoren moet installeren en een volledig autonoom mechanisme. Dat laatste is veruit het doeltreffendst, maar ook een stuk duurder dan de andere twee.

De prijs varieert van 300 tot 700 euro voor systemen die onder of boven de vest gedragen worden. En nog een pak meer als het systeem geïntegreerd is in de vest of in een complete outfit.

Bij de autonome airbags moet je vaak ook een abonnement nemen op de elektronische module die de activering van de airbags regelt. Daarvoor mag je rekenen op zo’n 10 euro per maand. Duur? Absoluut, maar voor ons is de airbag, samen met de helm, een onmisbaar item dat letterlijk je leven kan redden.

De staat van je motor

Misschien heeft je oude metgezel een hele tijd in je garage geslapen? Of kies je voor een tweedehands exemplaar? Uiteraard moet je je er dan van vergewissen dat de motor nog in goede staat verkeert, met name de banden. Want net als bij een auto is dit een van de belangrijkste zaken waar je op moet letten. En net als bij een helm tellen de jaren ook hier even zwaar door als de afgelegde kilometers. Een band die ogenschijnlijk nog in goede staat verkeert, maar 7 of 8 jaar oud is, moet vervangen worden.

De materialen waarvan hij gemaakt is, zijn immers versleten. Lees zeker onze tips in verband met de tweedehandsmarkt, en bekijk ook de nieuwe regels met betrekking tot de technische keuring die voortaan in België verplicht is. Voor wie een nieuwe motor koopt, is het heel belangrijk om de eerste kilometers dat gevoel terug te krijgen.

(Her)scholing

Over de nieuwe motoren zegt Thierry Verstraeten, instructeur bij Fedemot, het volgende: “Wij krijgen veel 50-plussers over de vloer voor een opfriscursus. Na een (zeer) lange onderbreking moeten ze niet alleen het gevoel van een gemotoriseerde tweewieler terugvinden, maar zich ook nog eens aanpassen aan totaal nieuwe omstandigheden. Sommige motorrijders komen hier aarzelend toe, aan het stuur van een blinkende trailbike met een grote cilinderinhoud. Totaal verschillend van de motor waar ze op reden als ze jong waren! Veel krachtiger, zwaarder en met een zithoogte die het niet makkelijk maakt om bij lage snelheid te manoeuvreren. Om maar te zeggen dat de eerste oefeningen vaak met enige schrik en heel wat moeite uitgevoerd worden.

Het belangrijkste dat wij onze cursisten meegeven? Dan ga ik voor de souplesse, de wendbaarheid en de soepelheid van de bewegingen. Ik zeg vaak dat motorrijden een beetje op yoga lijkt. Het is een illusie om te denken dat je een machine van 250 kg (en meer) kan temmen of tientallen kilometers kan rijden terwijl je stijf op je machine zit.”

Manoeuvreren aan lage snelheid en je vervolgens in het verkeer begeven zijn dingen die je leert in de cursussen die deze in Wallonië gevestigde organisatie aanbiedt. In Vlaanderen kan je terecht bij de opleidingen van de Vlaamse Stichting Verkeerskunde en haar programma Ready to Ride. Er zijn natuurlijk nog andere opleidingscentra, maar de centra die we hier noemen zijn alvast bijzonder betaalbaar (reken op ongeveer 100 euro per dag).

Autodidact?

Als je er niets voor voelt om naar een van deze rijscholen te gaan, kunnen we er niet genoeg op hameren om zelf wat te oefenen, vooral aan lage snelheid, vooraleer je je terug gaat wagen aan lange ritten. De parking van een supermarkt buiten de openingstijden, een verlaten industrieterrein in het weekend, er is keuze genoeg. Met een paar grote met zand gevulde waterflessen of in een sportwinkel gekochte kegels kan je zelf een trainingsparcours uitstippelen.

De basis?

Slalommen aan zeer lage snelheid, een ‘acht’ rijden of een vierkant maken waarvan de 4 hoeken 5 meter van elkaar liggen. Het doel van deze laatste oefening is om binnen dit vierkant te keren, zonder de kegels te raken. Wanneer het eerste manoeuvre lukt, kan je de afstand tussen de kegels verkleinen. Uiteindelijk zou de zijde van het vierkant maximaal anderhalve keer zo lang mogen zijn als je motor. Dit zijn trouwens maar een paar voorbeelden. Een zoektocht op een platform als YouTube levert je in een mum van tijd tientallen gelijkaardige ‘spelletjes’ op.

Een halve dag uittrekken om deze kunstjes te oefenen, lijkt misschien eentonig, maar je zal de volgende keer wel met veel meer vertrouwen op de motor stappen.

En tot slot moet je je volgens onze instructeur bewust zijn van de gevaren die het verkeer vandaag met zich meebrengt. “Wie in de jaren 90 met de motor reed, werd niet geconfronteerd met smartphones en sociale netwerken. Tegenwoordig gebruiken veel automobilisten hun telefoon tijdens het rijden, ook al is dat verboden. En dat is een bron van afleiding die motorrijders fataal kan worden! Vooral bij druk verkeer en/of wanneer je op de snelweg door de file laveert. Je moet echt voortdurend op je hoede zijn!”

Conclusie

Na je vijftigste (weer) beginnen motorrijden kan een bron van geluk en plezier zijn in het dagelijks leven. Een uniek gevoel van vrijheid dat in een moderne auto helaas ver te zoeken is. Maar het verkeer, de motoren en de uitrusting zijn zo sterk geëvolueerd dat het absoluut noodzakelijk is om je te (her)oriënteren en je niet mag aarzelen om advies te vragen aan professionals.

Volgens het Waalse Agentschap voor Verkeersveiligheid (AWSR) raakt 1 op de 7 motorrijders tijdens zijn “carrière” (ernstig) gewond. Het is aan ons om deze schokkende statistiek te ontkrachten ...